หนอนพยาธิหลายชนิดที่พบในสัตว์สามารถติดต่อมาสู่คน โดยที่สัตว์นั้นไม่ใช่โฮสต์กึ่งกลาง หนอนพยาธิเหล่านี้ไม่สามารถเจริญเป็นตัวแก่ หรือทำให้วงจรชีวิตของมันสมบูรณ์ได้ คนจะเป็นโฮสต์โดยบังเอิญ (accidental host) หนอนพยาธิจะมีการเคลื่อนที่อยู่ภายในร่างกายของคน แบบไม่มีจุดมุ่งหมาย และอาจตายในที่สุด ในขณะที่อยู่ในร่างกายของคนอาจจะเกิดปฏิกิริยาของร่างกายต่อต้าน ทำให้เกิดวิการของโรคตามมาในลักษณะต่าง ๆ ความรุนแรงของพยาธิสภาพขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่พยาธิไปอาศัยอยู่ พยาธิที่ทำให้เกิดโรค Toxocariasis ได้แก่พยาธิไส้เดือน Toxocara canis ที่พบในลำไส้เล็กของสุนัขและ T. cati ในแมว
การติดต่อ
1. ในคน ได้รับไข่พยาธิระยะติดต่อจากการปนเปื้อนของอาหาร น้ำ ผัก ภาชนะ หรือฝุ่น
ละอองที่ติดตามมือ หรือเด็กที่ชอบเล่นบนพื้นดิน และอาจได้รับเข้าไปจากการกินดินเข้าไป ในสวนสาธารณะที่มีผู้นำสุนัขไปจูงหรือเดินเล่น ที่อาจถ่ายไม่เป็นที่เป็นทางและปนเปื้อนไข่ของพยาธิ Toxocara จะใช้เวลาอย่างน้อย 3 สัปดาห์ในการเปลี่ยนเป็นไข่ระยะติดต่อ
2. ในสัตว์ ในสุนัขและแมว มักจะติดต่อจากสุนัขและแมวที่อยู่ใกล้เคียง โดยการกินและ
สามารถถ่ายทอดไปยังลูกโดยผ่านทางรกได้ ลูกสัตว์สามารถเกิดมาและมีพยาธิไส้เดือนอยู่ในลำไส้เล็กที่พร้อมจะแพร่พันธ์ต่อได้เลย
อาการของโรค
1. ในคน อาการจะมีมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับจำนวนของตัวอ่อนของหนอนพยาธิที่
ร่างกายรับเข้าไป และตำแหน่งที่พยาธิเข้าไปอาศัยอยู่ อาการที่อาจพบได้แก่ ไอ หืด หอบ คัน เลือดมีลักษณะ Eosinophilia อาการจะรุนแรงมากถ้าพยาธิเข้าไปอยู่ในส่วนของสมอง หรือไขสันหลัง หรือในลูกตา
2. ในสัตว์ สัตว์จะไม่มีอาการมากเท่าใด โดยเฉพาะในสัตว์ที่มีอายุมากจะมีภูมิคุ้มกัน
ต่อพยาธิ ในลูกสัตว์อาจพบอาการปอดบวม เนื่องจากพยาธิจะเดินทางผ่านปอด ก่อนกลับลงไปอยู่ที่ลำไส้เล็ก ทำให้เกิดวิการกับอวัยวะที่อยู่ในเส้นทางการเคลื่อนที่ ลูกสัตว์อาจจะอาเจียนเป็นพยาธิออกมา หรือถ่ายเป็นพยาธิออกมาหลังคลอดออกมาไม่นาน
การตรวจวินิจฉัย
1. ในคน ต้องอาศัยประวัติของคนไข้ เนื่องจากมีหนอนพยาธิหลายชนิดที่ทำให้เกิด
อาการคล้ายคลึงกัน ไม่สามารถตรวจอุจจาระหาไข่ได้ เนื่องจากพยาธิไม่เจริญเป็นตัวแก่ในร่างกายคน การตรวจทางซีรั่มวิทยามีโอกาสเกิดปฏิกิริยาร่วมกับพยาธิตัวกลมอีกหลายชนิด เช่น พยาธิแส้ม้า พยาธิเส้นด้าย และพยาธิปากขอ
2. ในสัตว์ ตรวจหาไข่พยาธิจากอุจจาระของสัตว์เลี้ยง
การควบคุมและป้องกัน
1. ควรห้ามนำสุนัขไปเดินหรือจูงในสวนสาธารณะ สนามเด็กเล่น และบริเวณโรงเรียน
เนื่องจากเป็นสัตว์ที่อาจนำโรค Toxocariasis มาสู่เด็กเล็กที่ยังไม่สามารถป้องกันตัวเองได้
2. ควบคุมสุนัขและแมวที่ไม่มีเจ้าของ ให้ลดจำนวนลง โดยการจับไปอยู่ในสถาน
สงเคราะห์สัตว์ หรือในพื้นที่ที่จัดไว้
3. ให้ความรู้แก่เจ้าของสุนัข ในการถ่ายพยาธิสัตว์เป็นประจำทุก ๆ 3-6 เดือน เพื่อ
ป้องกันการติดพยาธิและอาจจะเป็นตัวแพร่โรค ในแม่สุนัขที่ตั้งท้อง ควรให้ยาถ่ายพยาธิในช่วงก่อนคลอด 1 เดือน หรือในลูกสัตว์อายุตั้งแต่ 3 สัปดาห์ขึ้นไป
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น